Η στεφανιογραφία είναι ένα είδος απεικονιστικού ελέγχου που χρησιμοποιεί ακτίνες Χ για να απεικονίσει τις στεφανιαίες αρτηρίες, δηλαδή τις αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα και οξυγόνο την καρδιά. Αυτή η διαγνωστική μέθοδος χρησιμοποιείται για τη μελέτη στενών (Εικόνα 1), μπλοκαρισμένων ή διευρυμένων αρτηριών ή φλεβών και σε πολλά άλλα μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, της κοιλιάς και των ποδιών και ονομάζεται με την ευρεία έννοια αγγειογραφία.

‍

Εικόνα 1

‍

Η στεφανιογραφία γίνεται για να διαπιστωθεί εάν υπάρχει περιορισμός στη ροή του αίματος προς την καρδιά. Με τις πληροφορίες που μας δίνει η στεφανιογραφία, σε συνδυασμό με άλλα διαγνωστικά tests καθώς και με το ιστορικό του ασθενούς, επιλέγουμε την πιο αποτελεσματική θεραπεία, όπως:

• Αγγειοπλαστική 
• Χειρουργική παράκαμψη στεφανιαίας αρτηρίας (bypass) 
• Φαρμακευτική αγωγή

Τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της στεφανιογραφίας;

Επειδή τα στεφανιαία αγγεία δεν φαίνονται καλά χωρίς σκιαγραφικό, ο γιατρός θα εγχύσει μια υγρή ουσία μέσω ενός καθετήρα στην επιθυμητή αρτηρία. Ο επεμβατικός καρδιολόγος εισάγει τον καθετήρα από ένα σημείο πρόσβασης το οποίο είναι συνήθως στο χέρι, αλλά μπορεί επίσης να είναι στη βουβωνική χώρα. Ο καθετήρας προωθείται έως την καρδιά (Εικόνες 2,3)

‍

Εικόνα 2

‍

Εικόνα 3

Το σκιαγραφικό κάνει το αίμα ορατό σε μια ακτινογραφία και δείχνει οποιαδήποτε στένωση ή απόφραξη της περιοχής στα αιμοφόρα αγγεία. Το σκιαγραφικό αποβάλλεται αργότερα από το σώμα με την ούρηση. Παρακάτω απεικονίζεται διαδοχικά μια διαδικασία στεφανιογραφίας. Αρχικά φαίνεται ο καθετήρας ενώ παρακάτω απεικονίζονται οι στεφανιαίες αρτηρίες δεξιά και αριστερά, με τη βοήθεια του σκιαγραφικού.

‍

Πόσο διαρκεί μια στεφανιογραφία;

Η διαδικασία θα διαρκέσει περίπου μισή ώρα, αν και μερικές φορές μπορεί να διαρκέσει περισσότερο. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σας, ο γιατρός καταγράφει τα ζωτικά σημεία του ασθενούς. Αν ο επεμβατικός καρδιολόγος κρίνει πως ο ασθενής χρήζει και αγγειοπλαστικής, η διαδικασία θα διαρκέσει περισσότερο. Ο ασθενής ίσως χρειαστεί να μείνει στο νοσοκομείο για αρκετές ώρες ή όλη τη νύχτα μετά τη διαδικασία. 

‍

Πλήρης Καρδιακός Καθετηριασμός

Πολλές φορές για διάγνωση βαλβιδοπαθειών και σύμπλοκων δομικών παθήσεων της καρδιάς, απαιτείται αριστερός και δεξιός καθετηριασμός. Η προσέγγιση (φλεβική ή αρτηριακή) και η θέση (δηλαδή, από το χέρι, το πόδι ή το λαιμό) καθορίζονται από την κατάσταση του ασθενούς, τις ανατομικές εκτιμήσεις που είναι μοναδικές για τον κάθε ασθενή και την προτίμηση και εμπειρία του επεμβατικού καρδιολόγου. Για παράδειγμα, για να αποκτήσουμε πρόσβαση στην δεξιά καρδιά, ο καθετηριασμός πραγματοποιείται μέσω φλέβας. Αντίθετα, για να αποκτήσουμε πρόσβαση στην αριστερή καρδιά, ο καθετηριασμός πραγματοποιείται μέσω μιας αρτηρίας.

‍

Σε ποιους απευθύνεται

Ο γιατρός μπορεί να σας συστήσει να κάνετε στεφανιογραφία - καρδιακό καθετηριασμό εάν έχετε:

• Συμπτώματα στεφανιαίας νόσου, όπως πόνος στο στήθος (στηθάγχη)
• Πόνος στο στήθος, το σαγόνι, το λαιμό ή το χέρι που δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς
• Ασταθή στηθάγχη
• Συγγενής καρδιοπάθεια
• Μη φυσιολογικά αποτελέσματα σε ένα μη επεμβατικό καρδιακό τεστ 
• Ανεύρυσμα ανιούσης αορτής
• Βαλβιδοπάθεια που απαιτεί χειρουργική ή διαδερμική επέμβαση

Επειδή υπάρχει ένας μικρός κίνδυνος επιπλοκών, οι στεφανιογραφία γίνεται μόνο αφού έχουν πραγματοποιηθεί μη επεμβατικές καρδιακές εξετάσεις, όπως ηλεκτροκαρδιογράφημα, υπερηχοκαρδιογράφημα ή τεστ κοπώσεως.

Επιπλοκές που σχετίζονται με τη στεφανιογραφία  και τον καρδιακό καθετηριασμό

Όπως συμβαίνει με όλες τις ιατρικές διαδικασίες, υπάρχουν τόσο κίνδυνοι όσο και οφέλη που σχετίζονται με τη διενέργεια στεφανιογραφίας και αγγειοπλαστικής. 

Ήπιες επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ήπια αιμορραγία στο σημείο πρόσβασης του καθετήρα
• Μώλωπες 
• Αλλεργία στο σκιαγραφικό

Οι πιο σοβαρές επιπλοκές είναι σπάνιες, αλλά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Βλάβη στην αρτηρία στο χέρι ή στη βουβωνική χώρα από τον καθετήρα
• Εμφραγμα
• Εγκεφαλικό
• Βλάβη στα νεφρά που προκαλείται από το σκιαγραφικό
• Βλάβη ιστών που προκαλείται από ακτινοβολία ακτίνων Χ 
• Σοβαρή αιμορραγία
• Θάνατος

‍

*Το σύνολο των επιπλοκών δεν ξεπερνά το 0,1%

Η στεφανιογραφία και ο καρδιακός καθετηριασμός αποτελούν μια διαγνωστική μέθοδο που απαιτεί εξειδίκευση και εμπειρία, τόσο από το ιατρικό όσο και από το νοσηλευτικό προσωπικό. Τα οφέλη της στεφανιογραφίας είναι τεράστια στους περισσότερους ασθενείς, αφού έχουν αποτρέψει εμφράγματα, ανακοπές και θανάτους, διαγιγνώσκοντας έγκαιρα την προχωρημένη στεφανιαία νόσο και επιτρέποντας τόσο στον ιατρό όσο και στον ασθενή να συνεργαστούν για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση. Επιπρόσθετα ο πλήρης καρδιακός καθετηριασμός δίνει την δυνατότητα διάγνωσης σύμπλοκων βαλβιδοπαθειών και δομικών παθήσεων της καρδιάς.

‍